Diagnoza i terapia SI dziecka z niepełnosprawnością sprzężoną – studium przypadku

WARSZTAT TERAPEUTY

Praca z dzieckiem z niepełnosprawnością sprzężoną wymaga elastycznego podejścia i współpracy z innymi specjalistami. Postawienie rzetelnej diagnozy SI jest wyzwaniem, ponieważ trzeba wziąć pod uwagę wiele zróżnicowanych czynników rzutujących na rozwój dziecka.

W niniejszym artykule pragnę przedstawić chłopca w wieku 8 lat uczęszczającego do oddziału integracyjnego w przedszkolu. Ze względu na poziom rozwoju dziecko zostało odroczone od obowiązku szkolnego. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydano ze względu na autyzm dziecięcy, niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym oraz epilepsję lekooporną. W ubiegłym roku dokonałam u chłopca rediagnozy procesów integracji sensorycznej. 

Funkcjonowanie dziecka w przedszkolu

Chłopiec jest pogodny. Chętnie uczestniczy w zajęciach muzycznych i rytmiczno-ruchowych. Często śpiewa ulubione piosenki i nuci melodie. Mniej chętnie uczestniczy w zajęciach dydaktycznych i pracy stolikowej. Zdarza się, że krzyczy lub głośno śpiewa, gdy nie chce brać udziału w zajęciach. Występują okresy, gdy chłopiec jest spokojniejszy, jak i okresy, gdy jest bardziej pobudzony i agresywny. Źle reaguje na krzyczące dzieci i ciąga je za uszy. Zdarza się, że szczypie panie nauczycielki albo mocno ciągnie dzieci za ramiona. Uwaga chłopca jest krótkotrwała, a wielość bodźców go rozprasza, dlatego znacznie lepiej funkcjonuje na zajęciach terapeutycznych w pracy 1 na 1 niż na zajęciach grupowych. Podczas pracy indywidualnej stan skupienia uwagi jest lepszy, chłopiec lepiej współpracuje i jest spokojniejszy. Źle reaguje na nowe, nieznane mu wcześniej sytuacje. Oprócz terapii integracji sensorycznej, chłopiec poddany jest na terenie przedszkola następującym formom terapii: logopedii, treningowi EEG biofeedback oraz terapii pedagogicznej. W przeszłości chłopiec przeszedł trening słuchowy Johansena, do niedawna uczęszczał na terapię czaszkowo-krzyżową. 

Funkcjonowanie dziecka w środowisku domowym

U chłopca obserwuje się okresy, kiedy jest spokojny, jak i takie, kiedy jest bardziej pobudzony. Dziecko jest pod stałą opieką neurologa, a zmiany w zachowaniu mogą być związane z częstotliwością napadów epilepsji. Dziecko ma niespokojny sen, często się wierci. Badania EEG wykazały brak fazy snu głębokiego. Ze względu na stan zdrowia chłopiec śpi z rodzicami. W stanach większego pobudzenia występują zachowania agresywne, tj. ciąganie za uszy, szczypanie, uderzanie. Chłopiec lubi słuchać muzyki, nucić piosenki oraz oglądać książeczki i gazetki. Coraz chętniej wykonuje w domu prace manualne, tj. malowanie, kolorowanie, wycinanie. Lubi jeździć na zakupy i spędzać czas na działce. 

Diagnoza procesów integracji sensorycznej

Istotne informacje zebrane podczas wywiadu z mamą

Ciąża była zagrożona i podtrzymywana farmakologicznie od 12. tygodnia. Poród odbył się drogą naturalną w 40. tygodniu ciąży. Waga dziecka: 2,82 kg. Dziecko otrzymało 9 punktów w skali Apgar (–1 pkt za szaroziemisty kolor skóry). Było mało ruchliwe i nie zapłakało po porodzie. 

Jako niemowlę chłopiec dużo spał, nie budził się sam do karmienia, mało przybierał na wadze. Był karmiony piersią. W 6. miesiącu życia chłopiec przeszedł zapalenie oskrzeli, rozpoczęły się zakażenia górnych dróg oddechowych. W 7. miesiącu życia pojawił się stan zapalny ucha i został podany antybiotyk. Chłopiec przeszedł również zapalenie płuc. W 11. miesiącu badanie MR wykazało wtórną demineralizację mózgu spowodowaną niedotlenieniem. Miesiąc później chłopiec został skierowany na badanie neurologiczne z podejrzeniem miopatii. Stwierdzono zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej. Badania w kierunku choroby metabolicznej wykazały cytomegalię. Chłopiec miał skazę białkową i duży problem z zaparciami. Kolejne badania neurologiczne wykazały epilepsję: padaczkę lekooporną z napadami polimorficznymi – ogniskowe napady nieświadomości z mikloniami powiek. Obecnie jest pod stałą opieką neurologiczną, leczony farmakologicznie. 

Rozwój motoryczny dziecka był opóźniony. W pierwszym okresie życia chłopiec był mało ruchliwy, jednak reagował na bliskich, poszukiwał ich wzrokiem. Do 6. miesiąca życia jeszcze nie podnosił się, ale żywo ruszał nóżkami. Został poddany rehabilitacji metodą Vojty w celu przygotowania do siadania. Około 12. miesiąca życia zaczął siadać, raczkował, a w 22. miesiącu życia zaczął chodzić. 

Również rozwój mowy jest opóźniony. Pierwsze słowa pojawiły się w 20. miesiącu życia. Chłopiec na­­wiązywał kontakt wzrokowy i reagował na swoje imię. W 4,5. ro­­ku życia pojawiły się pierwsze zdania, wypowiadane bezosobowo. Obecnie obserwuje się powolny, ale ciągły rozwój mowy. Chłopiec posługuje się głównie rzeczownikami i czasownikami związanymi z otaczającym go światem. Występuje echolalia bezpośrednia i pośrednia.

Zachowanie dziecka podczas badania

Podczas badania chłopiec był pogodny. Stan uwagi był bardzo krótki. Poszukiwał wrażeń ruchowych i czuciowych. Był bardzo ruchliwy, wyciszał się podczas stymulacji proprioceptywnej. Pozytywnie reagował na masaż różnymi fakturami. Żywo i z zainteresowaniem reagował na dźwięki instrumentów muzycznych. Nawiązywał krótkotrwały kontakt wzrokowy. Reagował na proste polecenia, nie podejmował natomiast zadań złożonych. Zauważono problemy z naśladowaniem. 

Ze względu na poziom funkcjonowania dziecka diagnoza oparła się na swobodnej aktywności dziecka i wybranych próbach obserwacji klinicznej. 

Wyniki badań

U chłopca stwierdzono uogólnione zaburzenia integracji sensorycznej. W tym przypadku, poza czynnikami sensorycznymi, istotny wpływ na jakość przetwarzania sensorycznego mają czynniki o podłożu neurologicznym oraz poznawczym. Ze względu na stopień niepełnosprawności intelektualnej chłopiec nie był w stanie wykonać niektórych prób klinicznych. 

Na plan pierwszy wysunęły się za­­burzenia modulacji i kontroli posturalnej. Chłopiec jest typem „poszukiwacza...

Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI