Omawianie kwestii wpływu masażu i technik manualnych na kształtowanie postawy ciała u dzieci z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego należy rozpocząć od wyjaśnienia, czym tak właściwie jest postawa ciała. Pojęcie to od lat zajmuje wielu badaczy tematów związanych z posturologią, między innymi: Kutzner-Kozińską, Kołodzieja, Kasperczyka, Krwańskiego. Większość wspomnianych autorów jest zgodna co do tego, że postawą nazywamy taki układ ciała, jaki przyjmuje człowiek w niewymuszonej, naturalnej, nawykowej pozycji spionizowanej.
Gdy natomiast chcemy scharakteryzować postawę prawidłową, wówczas bierzemy pod uwagę fakt, że występuje ona dostatecznie często, aby można było ją uznać za charakterystyczną dla danej populacji. Jest atrybutem osobników zdrowych o prawidłowym rozwoju fizycznym i psychicznym i zależy od następujących parametrów:
- prawidłowo ukształtowanego aparatu kostno-więzadłowego,
- dobrze rozwiniętego i wydolnego układu mięśniowego,
- sprawnie działającego układu nerwowego, od którego zależy wykształcenie i rozwinięcie prawidłowego odruchu postawy.
Ma to szczególnie istotnie znaczenie w grupie dzieci wykazujących zaburzenia z zakresu integracji sensomotorycznej. Takie dzieci, odbierając i przetwarzając bodźce prioprioceptywne, przedsionkowe, mają problemy z ich integracją, adekwatną odpowiedzią posturalną i motoryczną, wskutek czego prawidłowa postawa ciała jest u nich trudna do osiągniecia. Częściej w tej grupie populacyjnej pojawiają się wady postawy. Dlatego tak istotne jest wspomaganie normalizacji napięcia mięśniowego zwłaszcza w obszarze, gdzie ma miejsce stabilizacja centralna. Wówczas centralny układ nerwowy (CUN) ma większe szanse na optymalne funkcjonowanie i przesyłanie impulsów pomiędzy centrum a obwodem. Strukturą, przez którą dokonujemy wspomnianej regulacji, jest powięź – pomost pomiędzy różnorodnymi formami kolagenowymi ciała. Znajduje się w ścięgnach, torebkach stawowych, łącznotkankowych osłonkach mięśni, narządów, będąc zarówno skarbnicą receptorów, jak również efektorów zawiadujących złożoną siecią komunikacji pomiędzy ciałem a CUN.
Najbardziej istotny tonus mięśniowy generowany jest w obrębie klatki piersiowej oraz brzucha, odpowiada on bowiem za stabilizację całego ciała. U noworodków oraz niemowląt jest bardzo słaby ze względu na fakt, że ciało w życiu płodowym nie musiało się zmagać z grawitacją, tak więc nie był potrzebny aż taki potencjał napięciowy. Ponadto nowo narodzone niemowlę ma wiele nieukształtowanych ostatecznie układów, w tym układ mięśniowo-powięziowy. Podczas codziennej sensomotorycznej stymulacji i angażowania mechanoreceptorów w proces poruszania się, dochodzi do ich aktywizacji oraz organizacji w CUN. W tym okresie (pierwsze sześć miesięcy życia) kształtują się podstawowe reakcje fizyczne i emocjonalne dziecka (autoregulacja). Najbardziej istotny jest wówczas harmonijny rozwój dotyczący sfery fizycznej oraz emocjonalnej. Ważne jest, aby umożliwić kształtowanie prawidłowego napięcia mięśniowego w osi głowa-tułów-miednica oraz dostarczać optymalnych bodźców sensorycznych wspomagających dojrzewanie CUN.
Centralnie obniżone napięcie mięśniowe
Niejednokrotnie w pierwszym etapie rozwoju dziecka obserwujemy centralnie obniżone napięcie mięśniowe, przede wszystkim mięśni klatki piersiowej i brzucha. W przypadku obniżonego centralnie napięcia mięśniowego występuje kompensacyjne zwiększenie napięcia na obwodzie ciała lub obniżone napięcie mięśniowe na obwodzie ciała. Przy równoczesnej niedojrzałości pracy organów wewnętrznych, zwłaszcza biorących udział w procesie trawienia, mamy niejednokrotnie do czynienia z zaburzeniami regulacji u dziecka. Obserwujemy wówczas dezorganizację dotyczącą snu i czuwania, wypróżniania, reakcji fizycznych oraz emocjonalnych. Takie dziecko mało śpi, często płacze, boli je brzuch (objawy kolek jelitowych), jest niespokojne i chce być noszone na rękach. Wraz ze wzrostem i dojrzałością często uzyskuje słabsze wskaźniki rozwoju psychoemocjonalnego niż rówieśnicy, pomimo braku ewidentnych zaburzeń rozwojowych na podłożu neurologicznym. Nieprawidłowości dotyczące funkcjonowania struktur jamy brzusznej dotyczą również układu enzymatycznego oraz hormonalnego, będącego podstawą homeostazy organizmu. Obserwuje się między innymi nieprawidłowe wydzielanie hormonów tkankowych, takich jak serotonina. Jest to ważny neuroprzekaźnik, który w 90% jest produkowany w komórkach enterochromatofilnych błony śluzowej jelit. Wraz z melatoniną reguluje między innymi sen, nastrój, apetyt, temperaturę ciała, napięcie mięśni gładkich. Jej niski poziom wpływa na pojawienie się zachowań agresywnych, zmęczenia, zwiększonej wrażliwości na ból, a także zaburzeń depresyjnych. Wydzielanie serotoniny jest w dużej mierze determinowane prawidłową motoryką mięśniowo-powięziową w obrębie jamy brzucha. Nadmierny skurcz jelit, przyblokowanie przepony na skutek nieprawidłowego napięcia mięśni doprowadza ostatecznie do dysfunkcji trzewnych (wisceralnych). Są to zaburzenia lub zmiany funkcjonalne powiązanych ze sobą elementów systemu trzewnego zawierającego powieź, układ krwionośny, limfatyczny, hormonalny. Prawidłowe ich napięcie i funkcjonowanie ma istotny wpływ na regulacje całego organizmu. Zjawisko zaburzonego napięcia w obrębie trzewi, mięśni poprzecznie prążkowanych jamy brzusznej oraz regulacji hormonalnej niejednokrotnie ciągnie się latami, wpływając na zaburzenia autoregulacji organizmu (sen, jedzenie, wypróżnianie, reakcje fizyczne, reakcje emocjonalne). Problemy takie manifestują się na poziomie fizycznym oraz emocjonalnym. Często obserwowane są u dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej.
Dysbalans napięcia mięśni brzucha
W tej grupie małych pacjentów obserwujemy również dysbalans napięcia mięśni brzucha oraz powięzi narządów trzewnych, co stanowi istotny problem w tworzeniu prawidłowej postawy ciała i przy niesprzyjających warunkach inicjuje tworzenie wad postawy ciał...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
