Rodzaje oddychania:
POLECAMY
- oddech statyczny, fizjologiczny spoczynkowy, spokojny – przez nos,
- oddech dynamiczny, potrzebny w przypadku mówienia, śpiewania – głównie przez usta.
Podstawowym celem oddychania jest transport powietrza do naszego organizmu. Ponieważ jest to czynność naturalna, często nie poświęcamy jej uwagi i nie mamy świadomości, że może być wykonywana nieprawidłowo. Opisując proces oddychania, odnosimy się do kilku aspektów, między innymi do toru oddechowego (ustnego, nosowego, mieszanego?), ułożenia warg, żuchwy i języka.
Jak więc powinien przebiegać nasz oddech w spoczynku, w sytuacji niemówienia? Prawidłowym torem oddechowym jest wtedy tor nosowy. Wyobrażając sobie tę czynność, powinniśmy zauważyć i poczuć, iż:
- żuchwa jest wzniesiona, lecz łuki zębowe nie są zaciśnięte,
- język powinien być ułożony w prawidłowej pozycji, to znaczy jego czubek umiejscowiony za szyjkami zębów siecznych górnych w okolicy brodawki przysiecznej, szeroki, bez cech napięcia,
- przednia część powierzchni języka jest lekko przyssana do przedniej części podniebienia twardego, wargi są całkowicie domknięte, lecz niezaciśnięte, bez nadmiernej aktywności mięśnia bródkowego,
- oddech jest bezwysiłkowy, cichy, delikatny.
Ważne!
Pobieranie powietrza drogą nosową ma wpływ na prawidłowy rozwój traktu ustno-twarzowego. Dodatkowo powietrze, które dostaje się do organizmu właśnie przez nos, masuje jego dno, pobudzając lepsze ukrwienie, oraz ociepla, oczyszcza i nagrzewa wdychane powietrze.
Czy można źle oddychać?
Prawidłowy model oddechowy może być zaburzony z różnych przyczyn. Do najczęstszych należą powtarzające się infekcje, powiększone migdały podniebienne, alergie, nieprawidłowe napięcie w obrębie ciała i twarzy powodujące trudności z domknięciem warg, krzywe przegrody nosowe. U małych dzieci, gdy częste infekcje zmuszają je do oddychania torem ustnym, zdarza się, że stan ten nie mija samoistnie po ustaniu choroby i dziecko zaczyna nawykowo oddychać przez usta. Do nieprawidłowego sposobu oddychania zaliczamy także zbyt krótką fazę wydechu (skrócony wydech), którego konsekwencją może być między innymi łapanie oddechu podczas wymawiania krótszych zdań, nieumiejętność płynnej wypowiedzi i gospodarowania wydychanym powietrzem.
Przykładowe konsekwencje nieprawidłowego (ustnego) toru oddechowego:
- nieprawidłowy rozwój twarzoczaszki, mający wpływ na wygląd twarzy dziecka,
- nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka oraz napięcie jego mięśni (przy otwartych ustach i obniżonej pozycji żuchwy leży on na dnie jamy ustnej lub wysuwa się i układa na dolnej wardze),
- osłabiona czynność narządu żucia (dziecko nie ma siły gryźć twardszych pokarmów),
- nieprawidłowy sposób połykania, z językiem napierającym na zęby i dążącym do kontaktu z wargami,
- zwężenie podniebienia,
- wady zgryzu,
- wady wymowy,
- zwiększona podatność na infekcje,
- niedotlenienie organizmu (co za tym idzie – ciągłe zmęczenie),
- próchnica,
- nieprawidłowa pozycja głowy względem kręgosłupa.
Jak widać, niepoprawny tor oddechowy pociąga za sobą szereg konsekwencji, w tym negatywnie wpływa na rozwój mowy dziecka.
Jak zapobiegać oddychaniu przez usta?
- Stale zwracaj uwagę na to, jak dziecko oddycha w dzień oraz w nocy. Zdarza się, że dziecko, przyjmując różne pozycje podczas snu, odchyla głowę, przez co żuchwa się obniża i wargi rozchylają. Popraw pozycję dziecka i skieruj brodę w kierunku klatki piersiowej.
- Bądź czujny po chorobach dziecka, zauważ, czy prawidłowy model oddechowy przywraca się po zakończeniu infekcji.
- Jeżeli dziecko najczęściej oddycha przez usta, mimo upomnień, wdechy i wydechy są krótkie, widać wyraźne unoszenie się klatki piersiowej, zwróć się po pomoc do laryngologa, logopedy i osteopaty, którzy pomogą dobrać odpowiednie ćwiczenia.
Rola ćwiczeń oddechowych
Ich celem jest przede wszystkim:
- wyrobienie poprawnego toru oddechowego,
- nauka regularnej fazy wdechowej i wydechowej,
- nauka ekonomicznego dysponowania zasobami powietrza,
- zsynchronizowanie faz wydechowych z treścią wypowiedzi,
- zwiększenie pojemności płuc,
- nadanie centralnego kierunku wydychanemu powietrzu podczas wymowy głosek,
- uświadomienie siły strumienia wydychanego powietrza,
- wypracowanie oddechu przeponowego.
Ćwiczenia oddechowe stanowią podstawowe techniki, z których korzystają logopedzi w terapii. Należy jednak pamiętać, aby każde ćwiczenie miało swój cel dostosowany do potrzeb terapii danego pacjenta. Warto także wdrażać ćwiczenia i zabawy oddechowe również podczas zajęć integracji sensorycz...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
