W XXI w. większość czasu spędzamy w obuwiu. Z pewnością wpływają na to społecznie przyjęte normy. Jesteśmy przyzwyczajeni do noszenia butów. Chodzenie w warunkach miejskich boso wywołałoby szeroko pojęte zdziwienie. Jako niemowlęta cały czas stymulujemy i mobilizujemy zakres ruchu stóp. Robimy to poprzez zabawę w wyniku prawidłowego rozwoju. Co jeszcze możemy zrobić, aby wspierać prawidłowy rozwój stopy?
X nerw czaszkowy (błędny) jest najdłuższy i ma największą liczbę funkcji spośród pozostałych nerwów czaszkowych. Rozpoczyna swój przebieg w ciele w pniu mózgu i ma liczne rozgałęzienia oraz połączenia. Łączy mózg z jelitami i odpowiada za relacje człowieka ze światem zewnętrznym.
W gabinecie terapeuty integracji sensorycznej można spotkać dzieci z różnego rodzaju trudnościami. Trafią tutaj również te dzieci, które są w grupie ryzyka ze względu na przedwczesny poród. Na czym skupić się w pracy z takimi dziećmi?
W dzisiejszym pełnym bodźców świecie nasza zdolność do świadomego odczuwania własnego ciała i otaczającego nas środowiska często zostaje zakłócona. Przeciążenie sensoryczne, stres, napięcia mięśniowe i brak uważności na potrzeby własnego ciała mogą prowadzić do różnorodnych problemów zdrowotnych oraz emocjonalnych. Dla dzieci, które mają niedojrzały układ nerwowy lub wyzwania sensoryczne, te trudności są jeszcze bardziej złożone i mogą znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie. Integracja sensoryczna poprzez świadomą terapię ruchową staje się więc nie tylko metodą wsparcia terapeutycznego, ale również kluczem do zdrowego i zrównoważonego życia. Terapia ta pomaga dzieciom rozwijać umiejętności regulacji emocji, poprawiać koncentrację oraz zwiększać świadomość ciała, co przekłada się na lepsze radzenie sobie z wyzwaniami dnia codziennego i budowanie zdrowych relacji z otoczeniem.
Bardzo często używa się określeń: wzmacnianie core, trening mięśni głębokich oraz stability core. Zrozumienie tych pojęć oraz wyjaśnienie, dlaczego mówi się o tym tak dużo, będzie przydatne zarówno dla trenera sportowego, fizjoterapeuty oraz terapeuty integracji sensorycznej. Zaczynamy!
Terapia integracji sensorycznej to szereg działań, których głównym celem jest udzielanie dzieciom wsparcia w procesie dojrzewania układu nerwowego w taki sposób, aby łatwiej było im odbierać bodźce docierające do nich z otoczenia. Nasz mózg nie zawsze jest w stanie poradzić sobie z tym wszystkim, co do niego dociera. Konieczne jest więc wykonywanie takich ćwiczeń i aktywności, aby łatwiej było interpretować dochodzące bodźce, rozpoznawać je oraz integrować ze sobą nawzajem i ze wszystkimi wcześniejszymi doświadczeniami.
Na terapię trafiają więc dzieci z różnymi trudnościami. Należy jednak zauważyć, że bardzo dużym wyzwaniem są mali pacjenci z chorobą przewlekłą. Jest to szczególna grupa, która potrzebuje wszechstronnego wsparcia, pomocy na każdym polu oraz holistycznego spojrzenia. Warto jednak odpowiedzieć sobie na pytanie, czym w ogóle jest choroba przewlekła, jakie niesie ona ze sobą skutki dla dziecka i jakie ćwiczenia można wykonywać zarówno w gabinecie terapeutycznym, jak i w domu.
Kolejna odsłona naszego cyklu „Pomysły na zabawy i ćwiczenia z wykorzystaniem przedmiotów codziennego użytku” dotyczy użycia różnego rodzaju worków (na śmieci, woreczków śniadaniowych, papierowych oraz foliowych). Ten rodzaj pomocy daje wiele możliwości wsparcia dziecka w zakresie stymulacji dotykowej, rozwijania koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz planowania motorycznego. To również doskonały sposób, aby przy realizowaniu zabaw z odpowiednio dobranego scenariusza wpływać na poprawę funkcjonowania podstawowych układów sensorycznych: przedsionkowego, dotykowego oraz proprioceptywnego, a także wzrokowego i słuchowego.
Terapię integracji sensorycznej rozpoczyna się od rozwijania i korekcji podstawowych funkcji motorycznych i sensorycznych. Dopiero po tym etapie możliwe jest kształtowanie zaburzonych procesów percepcyjno-motorycznych odpowiedzialnych np. za brak skupienia uwagi i koncentracji. O czym warto pamiętać w procesach diagnostyczno- -terapeutycznych?
W naszych gabinetach coraz częściej pojawiają się dzieci, które oprócz zaburzeń integracji sensorycznej mierzą się również z innymi trudnościami. Jedną z nich są przetrwałe odruchy wczesnodziecięce. Wynikają one z niedojrzałości układu nerwowego i wpływają na to, jak będzie funkcjonowało dziecko. Zanim jednak bliżej przyjrzymy się kwestiom związanym z niedojrzałością neuromotoryczną, konieczne jest zwrócenie uwagi na to, jakie znaczenie dla naszego rozwoju ma układ nerwowy.
Diagnostyka i terapia dzieci w wieku 0–2 lata wymaga znajomości norm prawidłowego rozwoju psychomotorycznego. Monitorowanie odstępstw od norm umożliwia rozpoczęcie diagnostyki oraz wdrożenie form stymulacji dziecka, poprawiając jego funkcjonowanie oraz umożliwiając rodzicom komfort opieki nad dzieckiem.
Odpowiednie wyposażenie sali do terapii integracji sensorycznej to jeden z głównych warunków prawidłowej terapii zgodnie z zasadami metody określanej jako Ayres Fidelity Measure. Ważnym elementem terapii zaobserwowanym przeze mnie zarówno podczas kursu, jak i podczas oglądania pierwotnych terapii prowadzonych przez Ayres jest wykorzystanie różnych typów materiałów podczas stymulacji. Jak samodzielnie zrobić przydatne pomoce? Zaczynamy!
