Trzeba pamiętać o tym, że w obszarze zmysłu słuchu możemy wyodrębnić nadreaktywność, podreaktywność oraz poszukiwanie sensoryczne. Jakie objawy obserwujemy w zakresie każdej z tych trudności? Dzieci nadreaktywne są często zdenerwowane tym, że w ich bezpośredniej bliskości jest za głośno. Widzimy, że zasłaniają uszy, proszą, żeby ściszyć muzykę, nie chcą brać udziału w przedstawieniach teatralnych czy koncertach, deprymująco działa na nie wizyta w kinie. Takie dzieci będą unikały gwarnych miejsc, gdzie jest dużo ludzi. Zwracają także uwagę na dźwięki pojawiające się w otoczeniu, nawet gdy nikt innych nie jest w stanie ich usłyszeć czy ich nie rejestruje.
Zupełnie inaczej prezentuje się sytuacja z dziećmi z podreaktywnością w obrębie układu słuchowego. Można bowiem postrzegać te dzieci jako mocno znudzone. Nauczyciele obserwują, że tacy uczniowie nie reagują na kierowane do nich komunikaty, nie zwracają uwagi na delikatne dźwięki. Mogą się oni uaktywniać, „włączać”, gdy usłyszą głośny dźwięk.
Trochę inaczej wyglądają reakcje dziecka poszukującego wrażeń sensorycznych w obrębie zmysłu słuchu. Te dzieci chcą cały czas więcej takich bodźców, dlatego dobrze się czują w sytuacji, w której w ich otoczeniu jest głośno. Mogą więc przebywać w miejscu, gdzie jest włączony telewizor, radio, mikser czy odkurzacz. Dążą do tego, aby odwiedzać gwarne i głośne miejsca. Często mówią też bardzo tubalnym głosem.
Jak już wspomniałam, czasem trudności leżą jednak w innym obszarze. Dziecko może mieć zaburzenia przetwarzania słuchowego. Proces słyszenia przebiega nieprawidłowo i widoczne są problemy w kilku następujących obszarach:
- uwaga i koncentracja,
- rozumienie mowy,
- artykulacja,
- komunikacja,
- przetwarzanie fonologiczne,
- samoocena,
- interakcje społeczne.
Warto w związku z tym zastanowić się nad tym, jakie objawy zaburzeń przetwarzania sensorycznego można obserwować u dzieci. Pozwoli nam to na szybkie działanie oraz skierowanie rodziców do odpowiednich specjalistów.
Co więc możemy zauważyć w rozwoju dziecka, co powinno nas zaniepokoić:
- opóźniony rozwój mowy,
- zaburzona intonacja – mowa jest monotonna i cicha lub zbyt głośna i szybka,
- trudności ze zrozumieniem mowy,
- często nieprawidłowe rozumienie poleceń i pytań,
- zaburzenia w zakresie uwagi słuchowej – obniżona koncentracja; szybka męczliwość widoczna w czasie wykonywania zadań słuchowych, nadwrażliwość na hałas,
- osłabiona pamięć słuchowa,
- trudności z pisaniem ze słuchu,
- trudności z nauką języków obcych.
Jeśli dziecko prezentuje wymienione wyżej trudności, konieczne są następująca działania:
- Wprowadzenie treningu słuchowego – są to działania oparte na mowie i muzyce, prowadzone przez wykfalifikowane osoby w odpowiednim otoczeniu i na podstawie konkretnych wyników badań diagnostycznych.
- Wykształcenie u uczniów odpowiednich technik kompensacyjnych oraz poprawa funkcji poznawczych – pamięci, koncentracji, szybkości podejmowania decyzji umożliwiających radzenie sobie z trudnościami z percepcją słuchową (praca z pedagogiem, psychologiem i logopedą).
- Poprawa parametrów akustycznych w pomieszczeniach.
- Zastosowanie terapii ruchowej poprawiającej w szczególności napięcie mięśniowe, koncentrację i równowagę.
- Wykorzystanie odpowiednich ćwiczeń usprawniających zmysł słuchu i percepcję słuchową.
Poniżej kilka przykładów aktywności, które można wprowadzać z dziećmi na zajęciach:
- Co wydaje taki dźwięk? Terapeuta pokazuje dziecku kilka przedmiotów i wspólnie wysłuchują, jakie dźwięki będą one wydawały, kiedy uderzą o stół lub o podłogę. Następnie terapeuta prosi dziecko, aby odwróciło się tyłem. Upuszcza po jednym przedmiocie na stół i zadaje dziecku pytanie: „Co wydaje taki dźwięk?”.
- Co to za dźwięk? Terapeuta włącza i prezentuje różne dźwięki. Mogą to być dźwięki pojazdów, zwierząt, ptaków, instrumentów. Zadaniem dziecka jest odgadniecie, co za przedmiot wydaje określony dźwięk. Zadanie można również przeprowadzić w inny sposób. Dziecko dostaje kilka obrazków, które rozkłada na podłodze. Terapeuta włącza określone dźwięki i tłumaczy, że zadaniem dziecka jest ułożenie obrazków zgodnie z kolejnością wysłuchiwanych dźwięków. Na koniec terapeuta sprawdza wspólnie z dzieckiem poprawność wykonania zadania.
- Wsłuchiwanie się w ciszę. Terapeuta wyjaśnia dziecku, że jego zadaniem jest zamknięcie oczu i...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
