Praca terapeutyczna z dzieckiem z chorobą przewlekłą – studium przypadku

Z GABINETU SPECJALISTY

Terapia integracji sensorycznej to szereg działań, których głównym celem jest udzielanie dzieciom wsparcia w procesie dojrzewania układu nerwowego w taki sposób, aby łatwiej było im odbierać bodźce docierające do nich z otoczenia. Nasz mózg nie zawsze jest w stanie poradzić sobie z tym wszystkim, co do niego dociera. Konieczne jest więc wykonywanie takich ćwiczeń i aktywności, aby łatwiej było interpretować dochodzące bodźce, rozpoznawać je oraz integrować ze sobą nawzajem i ze wszystkimi wcześniejszymi doświadczeniami.
Na terapię trafiają więc dzieci z różnymi trudnościami. Należy jednak zauważyć, że bardzo dużym wyzwaniem są mali pacjenci z chorobą przewlekłą. Jest to szczególna grupa, która potrzebuje wszechstronnego wsparcia, pomocy na każdym polu oraz holistycznego spojrzenia. Warto jednak odpowiedzieć sobie na pytanie, czym w ogóle jest choroba przewlekła, jakie niesie ona ze sobą skutki dla dziecka i jakie ćwiczenia można wykonywać zarówno w gabinecie terapeutycznym, jak i w domu. 
 

Choroba przewlekła to niepożądane zjawisko w życiu i rozwoju dziecka. Zaburzenia lub odchylenia od normy, które charakteryzują się tym, że są trwałe, spowodowane nieodwracalnymi zmianami patologicznymi, często pozostawiają po sobie inwalidztwo, wymagają specjalnego postępowania rehabilitacyjnego oraz wymagają długiego okresu nadzoru, obserwacji czy opieki”1. W nawiązaniu do powyższej definicji należy zauważyć, że choroba przewlekła jest to choroba, którą charakteryzuje długi czas jej trwania (minimum cztery tygodnie, jednak zazwyczaj ten czas jest zdecydowanie dłuższy). W jej wyniku dziecko potrzebuje opieki, wsparcia i rehabilitacji na wielu poziomach. Często też powoduje ona wiele trwałych i nieodwracalnych zmian w organizmie. 

Do najczęstszych chorób przewlekłych zalicza się m.in.:

  • choroby układu oddechowego, np. astma,
  • choroby układu krążenia, np. hemofilia,
  • choroby układu moczowego,
  • choroby reumatyczne,
  • choroby systemu wydzielania wewnętrznego, np. cukrzyca,
  • alergie,
  • choroby nowotworowe. 
     

Na co narażone jest dziecko z chorobą przewlekłą? Okazuje się, że bardzo często w tej grupie dzieci można zaobserwować opóźnienie rozwoju ruchowego i fizycznego. Jest to związane z tym, że dziecko najczęściej nie może wykonywać pełnego zakresu ruchów, a niekiedy musi wiele tygodni spędzać w sali szpitalnej. W takiej sytuacji obserwować można pojawienie się trudności z opanowywaniem kamieni milowych przypisanych do danego wieku. Bywa, że dziecko robi daną rzecz zdecydowanie później niż jego rówieśnicy lub w ogóle się ona nie pojawia. To natomiast wpływa na rozwój małej i dużej motoryki. Można zauważyć, że młody człowiek jest niezgrabny, często się potyka lub przewraca, potrzebuje ciągłej asekuracji ze strony osoby dorosłej. Zdecydowanie na gorszym poziomie jest wydolność organizmu takiego dziecka. Pojawia się wzmożona męczliwość, widoczna bardzo szybko po rozpoczęciu zabawy czy ćwiczenia. Dziecku trudno jest wykonywać ćwiczenia równoważne, osłabiona jest koordynacja ruchowa, pojawiają się wady postawy. Również praca rąk jest na zdecydowanie gorszym poziomie. Dziecko może wykazywać niechęć do rysowania i kolorowania. Nie będzie się brudziło. Może unikać wszelkich aktywności związanych z doskonaleniem umiejętności precyzyjnych, jak np.: nawlekanie korali, zabawy ze szczypcami, zabawy konstrukcyjne. 

Konsekwencją choroby przewlekłej może być też to, że dziecko nie jest w stanie samodzielnie eksplorować swojego otoczenia. Nie zdobywa więc nowych doświadczeń, również tych sensorycznych. Często niemożliwe okazuje się również nawiązywanie relacji z innymi dziećmi. Może być to spowodowane np. obniżoną odpornością organizmu. Zaburzone w związku z tym będą umiejętności społeczne, emocjonalne i komunikacyjne. 

Można więc zauważyć, że wiele problemów w chorobie przewlekłej wiąże się z rozwojem motorycznym. Jakie to trudności? Przede wszystkim u dziecka z chorobą przewlekłą występuje bardzo często nieprawidłowa dystrybucja napięcia mięśniowego. Przez to nie jest ono w stanie właściwie zaplanować ruchu i zapanować nad swoim ciałem. Ma zaburzenia lateralizacji, zaburzenia orientacji w przestrzeni oraz zaburzenia w zakresie koordynacji oko – ręka.

Należy podkreślić, że opóźnienia i wszelkie trudności w rozwoju psychoruchowym dotykają w szczególności tych dzieci, które doświadczyły pierwszych objawów choroby przewlekłej przed pierwszym rokiem życia. Jest to związane z długotrwałą hospitalizacją, rozłąką z rodzicami czy przyjmowaniem różnorodnych leków. Dziecko ma problem z wytworzeniem więzi i nie doświadcza stymulacji zewnętrznej. 

OCENA ROZWOJU PROCESÓW INTEGRACJI SENSORYCZNEJ

Imię i nazwisko: X
Data urodzenia: 2021 r. 
Data badania: styczeń 2024 r. 
Wiek: 2 lata i 4 miesiące
Wykorzystane arkusze diagnostyczne: 

  1. Kwestionariusz Rozwoju Sensorycznego Dziecka
  2. Wywiad z rodzicami
  3. Obserwacja swobodnej zabawy dziecka
     

X został oceniony pod kątem rozwoju procesów przetwarzania sensorycznego ze względu na zgłoszenie przez rodziców. Chłopiec jest wcześniakiem objętym wszechstronnym wsparciem medycznym. Zdiagnozowano nowotwór złośliwy (histiocytoza), na który przyjmuje chemię celowaną w tabletkach. Chłopiec reaguje bardzo nerwowo na każdy wyjazd czy spotkanie z nową osobą – płacze wówczas. Karmienie odbywa się za pomocą PEG, ma...

Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI