Zmysły w ruchu – integracja sensoryczna poprzez świadomą terapię ruchową

Potrzeba świadomego ruchu w terapii

Świadomy ruch to praktyka, któ­­­ra łączy elementy uważności z fi­­zyczną aktywnością, aby pomóc w poprawie świadomości ciała, redukcji napięć oraz integracji sensorycznej. Badania pokazują, że regularne praktykowanie świadomego ruchu może przynieść następujące korzyści:

• Redukcja stresu i lęku. Świadome techniki oddechowe i ruchowe mogą znacząco obniżać poziom kortyzolu – hormonu stresu. Dzięki regularnym praktykom, takim jak głębokie oddychanie i delikatne ćwiczenia fizyczne, dzieci mogą lepiej zarządzać swoimi reakcjami na stresujące sytuacje, co prowadzi do poprawy ich ogólnego samopoczucia i zdolności do radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami.
• Poprawa koncentracji. Uważność na ruch i oddech wspiera rozwój umiejętności skupienia uwagi. Regularne praktykowanie technik mindfulness, takich jak skoncentrowane oddychanie i świadome ruchy, pomaga dzieciom lepiej zarządzać swoimi myślami i emocjami. Dzięki temu stają się bardziej skoncentrowane i zdolne do efektywnego wykonywania zadań, co przekłada się na lepsze wyniki w nauce i codziennych aktywnościach.
• Zwiększenie świadomości ciała. Regularne ćwiczenia pomagają lepiej rozumieć sygnały wysyłane przez nasze ciało. Dzięki systematycznym aktywnościom fizycznym dzieci uczą się rozpoznawać i reagować na różne odczucia, co wspiera ich zdolność do identyfikowania własnych potrzeb i stanów emocjonalnych. Taka zwiększona świadomość ciała przekłada się na lepsze zarządzanie stresem, poprawę koordynacji oraz ogólne zdrowie fizyczne i psychiczne.
• Wzmocnienie relacji interpersonalnych. Wspólne praktykowanie świadomego ruchu może budować więzi i poprawiać komunikację. Kiedy dzieci uczestniczą w zajęciach ruchowych razem, uczą się współpracy, wzajemnego wsparcia i skutecznego komunikowania swoich potrzeb i emocji. Tego rodzaju aktywności sprzyjają tworzeniu silniejszych, bardziej zrozumiałych i empatycznych relacji, co pozytywnie wpływa na ich zdolności społeczne zarówno w grupie rówieśniczej, jak i w codziennych interakcjach.
   

Rola opiekunów i terapeutów

Opiekunowie i terapeuci, którzy praktykują świadomy ruch, mogą stać się wzorem dla dzieci, ucząc ich kluczowych umiejętności, które wspierają ich rozwój emocjonalny, fizyczny i społeczny. 

• Regulacja emocjonalna. Po­­przez własny spokój i uważność terapeuci mogą modelować, jak radzić sobie z emocjami. Kiedy dzieci obserwują dorosłych, którzy potrafią zachować spokój w stresujących sytuacjach, uczą się, że emocje można regulować w zdrowy sposób. Dorośli mogą pokazywać techniki oddechowe, proste ćwiczenia relaksacyjne oraz metody koncentracji, które dzieci mogą stosować w chwilach napięcia. W efekcie dzieci rozwijają umiejętność samoregulacji, co jest niezbędne dla ich dobrego samopoczucia i zdolności do funkcjonowania w grupie.
• Świadomość ciała. Poprzez wspólne ćwiczenia ruchowe terapeuci mogą pomagać dzieciom lepiej rozumieć i kontrolować swoje ciała. Ćwiczenia, takie jak: joga, stretching czy proste sekwencje ruchowe, uczą dzieci, jak świadomie korzystać z różnych części ciała, co poprawia ich koordynację i propriocepcję. Regularna praktyka tych ćwiczeń pomaga dzieciom stać się bardziej świadomymi swoich fizycznych granic i możliwości, co z kolei zwiększa ich pewność siebie i zdolność do angażowania się w aktywności fizyczne.
• Empatia i uważność. Ucząc dzieci skupienia na odczuciach własnych i innych, opiekunowie i terapeuci rozwijają ich zdolności empatyczne i społeczne. Takie praktyki, jak: wspólne medytacje, uważne słuchanie czy refleksja nad doświadczeniami, mogą pomóc dzieciom lepiej zrozumieć emocje i perspektywy innych osób. Kiedy dzieci uczą się rozpoznawać i reagować na potrzeby innych, rozwijają umiejętność empatii, co jest kluczowe dla budowania zdrowych relacji interpersonalnych. Wspólne doświadczenia w grupie sprzyjają także rozwojowi umiejętności komunikacyjnych i współpracy, co przygotowuje dzieci do efektywnego funkcjonowania w społecznościach.
   

Praktyczne ćwiczenia świadomego ruchu

Poniżej przedstawiono zestaw ćwiczeń, które mogą być stosowane zarówno indywidualnie, jak i w grupie, wspierając integrację sensoryczną i rozwój świadomego ruchu.

Świadomy oddech

Instrukcja:

1. Usiądź wygodnie: Znajdź spokojne miejsce i usiądź na krześle lub podłodze. Pamiętaj, aby twoje plecy były proste, stopy płasko na podłodze, a ręce luźno spoczywały na udach lub kolanach.
2. Oczy: Delikatnie zamknij oczy, przymknij je lub patrz w jedno miejsce, aby skupić się na swoim wnętrzu. Jeśli trudno ci zamknąć oczy, po prostu skup wzrok na jednym punkcie, bez dodatkowego napinania oczu.
3. Oddech: Skoncentruj się na swoim oddechu. Zauważ, jak powietrze wchodzi przez nos, wypełnia płuca, a następnie powoli opuszcza twoje ciało. Obserwuj rytm i głębokość każdego oddechu, nie próbując go zmieniać.
4. Świadomość: Po kilku minutach naturalnego oddychania, spróbuj pogłębić oddech. Wdychaj powietrze głęboko przez nos, aż poczujesz, jak twoje płuca się wypełniają, a następnie powoli wydychaj przez usta. Staraj się, aby ćwiczenie trwało tak długo, jak to dla ciebie wygodne – czasem kilka minut, a czasem tylko kilka sekund.
    

Pytania pogłębiające:

• Jak zmienia się tempo twojego oddechu, gdy zwracasz na niego uwagę?
• Czy zauważasz, że oddychasz...