W XXI w. większość czasu spędzamy w obuwiu. Z pewnością wpływają na to społecznie przyjęte normy. Jesteśmy przyzwyczajeni do noszenia butów. Chodzenie w warunkach miejskich boso wywołałoby szeroko pojęte zdziwienie. Jako niemowlęta cały czas stymulujemy i mobilizujemy zakres ruchu stóp. Robimy to poprzez zabawę w wyniku prawidłowego rozwoju. Co jeszcze możemy zrobić, aby wspierać prawidłowy rozwój stopy?
Wyjście na plac zabaw jest często postrzegane tylko jako zabawa, ale można też traktować je jako profilaktykę i leczenie wad postawy, a także wsparcie w procesie integracji sensorycznej. Realizowanie odpowiednich zaleceń w niektórych przypadkach z powodzeniem zastąpi rehabilitację, a z całą pewnością będzie wsparciem zajęć terapeutycznych z zakresu SI lub rehabilitacji.
Bardzo często używa się określeń: wzmacnianie core, trening mięśni głębokich oraz stability core. Zrozumienie tych pojęć oraz wyjaśnienie, dlaczego mówi się o tym tak dużo, będzie przydatne zarówno dla trenera sportowego, fizjoterapeuty oraz terapeuty integracji sensorycznej. Zaczynamy!
Do mojego gabinetu trafiają pacjenci, u których można stwierdzić niewielką wadę postawy lub osłabione napięcie mięśniowe. Nie dla wszystkich dzieci wskazana jest terapia w gabinecie. Wzmocnienie mięśni to często długotrwały proces, wiążący się z kosztami oraz czasem poświęconym na dojazd oraz zajęcia. Często zadaję moim pacjentom ćwiczenia, które nie są „ciekawe”, ale bardzo efektywne w procesie leczenia. Zależy mi przede wszystkim na bardzo szczegółowej pracy mięśniowej, dlatego potrzebna jest współpraca rodziców i ich aktywne uczestnictwo podczas zajęć. Te ćwiczenia przede wszystkim dotyczą skolioz. Precyzja wykonania i zrozumienie swojej wady to kluczowe elementy leczenia.
W ciągu pierwszych ośmiu miesięcy życia niemowlę aktywnie trenuje różne procesy ruchowe, używając do tego kończyn dolnych, m.in.: kopie, chwyta, zgina, prostuje, rotuje. Wraz z rozwojem chwytności niemowlę ćwiczy jednocześnie wysklepienie stopy i jej trójwymiarowość. Po tym czasie jest dość silne, aby móc przybrać pozycję pionową. Wraz z postępującym rozwojem chodu pionowego zmienia się też funkcja stopy. Zanika funkcja chwytna stopy, a ruchy wykonywane przez stopę przebiegają teraz głównie w oparciu o pracę górnego stawu skokowego. Po raz pierwszy dziecko używa stopy statycznie w celu osiągnięcia równowagi, ćwiczy przy tym konieczne przy wstawaniu prostopadłe zgięcie stopy względem podudzia. U dziecka spionizowanego koślawość do 6 r.ż. będziemy traktowali jako normę fizjologiczną. Nie może to jednak uśpić naszej czujności. Przez ten okres warto obserwować stopę dziecka, ponieważ koślawość może być nadmierna. Taka wiedza pozwoli wcześniej reagować i wprowadzić niezbędne postępowanie.
Do gabinetu SI przychodzą pacjenci ze złożonymi problemami. Niektórzy obok zaburzeń integracji sensorycznej potrzebują także wsparcia fizjoterapeutycznego. Terapeuta integracji sensorycznej może z powodzeniem prowadzić pacjenta z wadą postawy. Bardzo ważną rolę odgrywa badanie kliniczne. Podejmując się leczenia pacjenta, kluczowe jest, aby nie przeoczyć rozwoju wady postawy. W przypadku progresji konieczne jest odesłanie do specjalistów zajmujących się skoliozami. W artykule skupimy się przede wszystkim na nieprawidłowej postawie w obrębie kręgosłupa.
