Na samym początku warto zastanowić się nad tym, czym jest dysleksja. Okazuje się, że to jedna z najczęstszych przyczyn pojawiania się niepowodzeń szkolnych u uczniów. W krajach wysoko rozwiniętych około 5–15% dzieci w wieku szkolnym otrzymuje tego typu diagnozę. W Polsce badaniami nad tym zagadnieniem bardzo długo zajmowała się Marta Bogdanowicz. Ona też zwróciła uwagę na pewne cechy pojawiające się w okresie niemowlęcym, poniemowlęcym, przedszkolnym i wczesnoszkolnym, które mogą prognozować pojawienie się dysleksji. Są to elementy, takie jak:
POLECAMY
- pojawienie się zaburzeń rozwojowych, zwłaszcza w zakresie małej i dużej motoryki,
- trudności z prawidłową dystrybucją napięcia mięśniowego, co wpływa na opanowanie umiejętności równoważnych, osłabienie w zakresie koordynacji ruchowej oraz wzrokowo-ruchowej,
- pojawienie się zaburzeń słuchowo-językowych,
- osłabiona orientacja w przestrzeni,
- nieokreślona lub skrzyżowana lateralizacja1.
Mianem dysleksji określa się trudności z opanowaniem umiejętności czytania i pisania, pomimo że u dziecka nie występują problemy poznawcze, z rozwojem inteligencji czy motywacji, ale też nie są wynikiem braku dostępu do różnych form edukacji. Problemy pojawiające się u dziecka wynikają z faktu, że mózg nieprawidłowo przetwarza informacje językowe. Uznaje się, że dysleksja ma charakter trwały, co oznacza, że zostaje z człowiekiem przez całe jego życie. Należy jednak podkreślić, że jeśli podjęte zostaną odpowiednie działania terapeutyczne, to istnieje szansa na zredukowanie objawów i danie dziecku szansy na osiągnięcie sukcesu na polu edukacyjnym.
Można oczywiście zadać sobie pytanie: Z czego dokładnie wynika pojawienie się dysleksji u dzieci? Przyczyny tego stanu rzeczy można podzielić na cztery obszary:
- Czynniki biologiczne i neurologiczne:
- odmienność w budowie mózgu – zwraca się uwagę przede wszystkim na budowę lewej półkuli mózgu, która jest odpowiedzialna za opanowanie umiejętności mówienia i dokonywanie analizy i syntezy poszczególnych wiadomości,
- nieprawidłowości w przepływie informacji pomiędzy prawą i lewą półkulą mózgu, wynikające w szczególności z nieprawidłowej budowy ciała modzelowatego, co utrudnia odbiór bodźców słuchowych i wzorkowych,
- genetyka – bardzo często dziecko dziedziczy trudności po rodzicach lub innych członkach rodziny,
- zaburzenia w zakresie przetwarzania słuchowego,
- zaburzenia integracji sensorycznej.
- Czynniki rozwojowe:
- opóźniony rozwój mowy,
- zaburzenia w zakresie rozwoju percepcji słuchowej i wzrokowej,
- osłabiona koordynacja ruchowa,
- trudności w obszarze pamięci roboczej,
- zaburzenia w obszarze lateralizacji.
- Czynniki środowiskowe (będą one utrwalać i uwypuklać problemy dziecka):
- nieodpowiednie wsparcie w zakresie rozwoju dziecka, brak systematycznej stymulacji, brak odpowiedniej ilości bodźców w najbliższym otoczeniu dziecka,
- problem z dobraniem odpowiednich metod nauczania do potrzeb i możliwości dziecka,
- brak odpowiedniej stymulacji językowej, w szczególności w pierwszym roku życia.
- Czynniki prenatalne i okołoporodowe:
- niska masa urodzeniowa,
- obciążenie w okresie ciąży, np. ciąża zagrożona, przyjmowane leki, silny stres, narażenie na działanie substancji szkodliwych,
- przedłużających się poród,
- wcześniactwo,
- infekcje w pierwszym okresie życia dziecka,
- antybiotykoterapia.
Oczywiście tych czynników może być zdecydowanie więcej. Należy pamiętać bowiem, że każde dziecko jest inne, rozwija się w swoim tempie, a na funkcjonowanie jego układu nerwowego może mieć wpływ wiele czynników. Dlatego też warto wypytać rodziców o to, co dla nich było niepokojące w pierwszym okresie życia dziecka, ale również jak przebiegała sama ciąża i poród, żeby móc sprawdzić, czy były czynniki ryzyka, które mogą oddziaływać na pojawienie się tego typu trudności.
Dziecko, które może mieć dysleksję lub ma zdiagnozowane jej ryzyko (do ukończenia trzeciej klasy szkoły podstawowej) prezentuje następujące objawy:
- W wieku przedszkolnym:
- opóźniony rozwój mowy, trudności w budowaniu zdań, mylenie podobnych brzmieniowo słów,
- problem z zapamiętywaniem wierszyków, piosenek, rymowanek,
- słaba koordynacja ruchowa (np. trudności z łapaniem piłki),
- problem z rozpoznawaniem i różnicowaniem dźwięków.
- W klasach 1–3:
- wolne tempo czytania, literowanie, „skakanie” po tekście,
- opuszczanie liter lub sylab, przestawianie ich kolejności,
- mylenie liter podobnych kształtem lub dźwiękiem („b”–„d”, „p”–„g”),
- trudności w zapisie ze słuchu (dyktanda), liczne błędy ortograficzne mimo znajomości zasad,
- problemy z zapamiętywaniem sekwencji (np. alfabetu, dni tygodnia).
- U starszych dzieci:
- trudności z czytaniem ze zrozumieniem,
- konieczność wielokrotnego powtarzania tekstu, aby go zapamiętać,
- słaba organizacja pisemnej wypowiedzi,
- unikanie czytania na głos.
Jednocześnie należy bardzo mocno podkreślić, że wraz z tymi trudnościami obserwuje się u dzieci trudności z wykonywaniem ćwiczeń fizycznych, wolne tempo pracy, osłabienie w zakresie rozwoju umiejętności grafomotorycznych, trudności z orientacją w przestrzeni, koncentracją, pamięcią czy schematem własnego ciała. Są to cechy zbieżne z zaburzeniami integracji sensorycznej i bardzo często faktycznie idzie to ze sobą w parze. Należy więc zastanowić się, jak można wesprzeć rozwój dziecka, aby możliwe było osiągnięcie sukcesu w obszarze dydaktyki, ale również poprawienie...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
