Mięśnie wraz z innymi strukturami, takimi jak układ kostny, więzadło i stawowy, tworzą czynny układ ruchu. Są one zbudowane z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej, która jest kierowana przez ośrodkowy układ nerwowy. Żeby dziecko mogło osiągać kolejne kamienie milowe i uczyć się nowych umiejętności, konieczne jest utrzymywanie prawidłowej dystrybucji napięcia mięśniowego. Pozwala ona na osiągnięcie stabilizacji centralnej, co przekłada się na przyjmowanie i utrzymywanie prawidłowej postawy ciała zarówno w czasie stania, chodzenia, jak i siedzenia. Jednocześnie pozwala ona na to, aby człowiek mógł wykonywać jak najbardziej ergonomiczny i swobodny ruch, czyli żeby się nie męczył w jego trakcie. Należy więc stwierdzić, że warunkiem prawidłowego rozwoju ruchowego i nabywania właściwych wzorców ruchowych jest prawidłowy poziom napięcia posturalnego, czyli jego rozkład i wielkość. Musi być ono na tyle duże, żeby było w stanie pokonać siłę grawitacji, ale również na tyle małe, żeby nie hamować swobodny wykonywanego ruchu.
Proces kształtowania się prawidłowej postawy ciała i lokomocji jest więc skomplikowany i długotrwały, ale również wymaga tego, aby wiele czynników następowało po sobie w określony sposób.
Wygląda to następująco:
POLECAMY
- OUN musi prawidłowo funkcjonować.
- Musi występować prawidłowe podstawowe napięcie posturalne.
- Muszą pojawić się prawidłowe wzorce w pozycji leżącej.
- Muszą pojawić się prawidłowe wzorce w pozycji czworaczej i siedzącej.
- Muszą pojawić się prawidłowe wzorce w pozycji stojącej.
Jeśli to wszystko przebiega bez zarzutu, to konsekwencją jest pojawienie się prawidłowej postawy ciała i umiejętności związanych z przemieszczaniem się (lokomocji) oraz pojawienie się umiejętności precyzyjnych.
Nieprawidłowa dystrybucja napięcia mięśniowego przynosi natomiast wiele nieprawidłowości w rozwoju dziecka. Zacznijmy od tego, co często niepokoi rodziców i powoduje, że zgłaszają się oni do specjalisty. Jest to widoczna kompensacja. Może ona mieć charakter czynny, kiedy dziecko np. wspina się na palce. Można dostrzec wówczas podwyższone napięcie w częściach dystalnych. Drugim charakterystycznym zachowaniem jest kompensacja bierna, tzw. siad w literę W, gdzie występuje poszerzenie płaszczyzny podparcia w częściach dystalnych.
Jakie jeszcze nieprawidłowości można zaobserwować u dziecka, które ma obniżone napięcie mięśniowe?
Do najczęstszych zalicza się:
- wiotkość mięśni karku – dziecko ma trudność z tym, aby utrzymać głowę w linii środka, często dochodzi do przechyleń lub podpierania głowy ręką/opierania jej na kolanie,
- trudności z podnoszeniem głowy w czasie leżenia przodem lub tyłem na podłodze – dziecko nie jest w stanie utrzymać głowy nad podłogą lub robi to bardzo krótko i nieefektywnie,
- otwarte usta i związane z tym trudności w połykaniu śliny,
- trudności widoczne w próbach polegających na utrzymaniu się na rękach w leżeniu na brzuchu,
- zauważalna szczególnie u małych dzieci niechęć do tego, aby leżeć na brzuchu,
- widoczne nieprawidłowe napięcie w obrębie mięśni brzucha, brzuch jest rozlany, tzw. „żabi”,
- hipermobilność stawów.
Dziecko, które ma obniżone napięcie mięśniowe, przejawia szereg trudności. Często nie jest w stanie opanować umiejętności ruchowych charakterystycznych dla jego wieku. Ma trudności z tym, aby utrzymać równowagę i zapanować nad swoim ciałem.
Napięcie mięśniowe wpływa bowiem na:
- koordynację,
- równowagę;
- odpowiednie dostosowanie siły do wykonywanego zadania,
- płynność i sekwencyjność ruchów,
- orientację w przestrzeni,
- ekonomiczność ruchów,
- praksję,
- odpowiednią pozycję ciała,
- opanowanie umiejętności szkolnych,
- wykształcenie prawidłowego schematu ciała i jego świadomości.
U dzieci diagnozuje się również wzmożone napięcie mięśniowe. Mają na nie wpływ ośrodki nerwowe podwzgórza. Powodują one napięcie psychiczne, aktywację układu hormonalnego oraz układu nerwowego autonomicznego. Wzmożone napięcie mięśniowe może mieć postać dużej sztywności lub wręcz spastyczności. Również ono będzie powodowało szereg trudności.
Do najczęściej zauważalnych można zaliczyć:
- problemy z opanowaniem odpowiedniej jakości chodu, co wpływa na trudności z przemieszczaniem się,
- zaburzenia w zakresie równowagi,
- osłabioną lub zaburzoną koordynację ruchową,
- dyskomfort, który jest odczuwany w czasie poruszania się,
- zauważalny przykurcz mięśni, co może prowadzić nawet do deformacji,
- nieustanne poczucie sztywności,
- doświadczanie napięcia mięśni nawet w sytuacji, kiedy pozostają one w stanie spoczynku,
- różnorodne dolegliwości bólowe.
U małych dzieci często dostrzega się znaczne napięcie ciała, które utrzymuje się przez bardzo długi czas nawet w sytuacji, w której nie dzieje się nic niepokojącego, a samo dziecko wydaje się spokojne. Inne istotne objawy to: asymetria ułożeniowa, trudności z ubieraniem, przebieraniem dziecka, ze zmianą pieluszki lub wykonywaniem zabiegów higienicznych i pielęgnacyjnych ze...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
