Wsparcie efektywnego funkcjonowania społecznego dziecka jako kluczowe wyzwanie dla terapii integracji sensorycznej

WARSZTAT TERAPEUTY

W dzisiejszym społeczeństwie coraz większą wagę przykłada się do znaczenia zdolności emocjonalnych i społecznych w codziennym funkcjonowaniu. Jednak często pomijanym aspektem tych umiejętności jest ich związek z prawidłowym przetwarzaniem sensorycznym. W pracy z dziećmi istotne jest ciągłe pamiętanie o nadrzędnym celu, jakim jest dobrostan dziecka w relacjach rówieśniczych, umiejętności komunikacyjne i zdolność nawiązywania relacji. Zajęcia sensoryczne mogą być skutecznym narzędziem do ich rozwoju, wykorzystującym aktywności fizyczne i zabawę.

Przyswojenie i odpowiednie przetwarzanie bodźców ma ogromne znaczenie dla naszych zdolności emocjonalnych. Poprzez skuteczne odczytywanie i interpretowanie sygnałów pochodzących z naszego ciała jesteśmy w stanie lepiej rozpoznawać, rozumieć i wyrażać nasze uczucia. Dodatkowo zdolność do zrozumienia sygnałów społecznych, mowy ciała, intencji innych osób i subtelnych niuansów komunikacji między ludźmi wpływa na naszą zdolność do nawiązywania i utrzymywania relacji, empatii, asertywności oraz współpracy z innymi.

Kiedy dziecko ma trudności z przetwarzaniem sensorycznym, może to wpływać na sposób, w jaki buduje relacje społeczne. 

Oto kilka prostych przykładów, jak takie trudności mogą wpływać na dziecko:

  • mały człowiek może reagować nadmiernie na pewne bodźce sensoryczne, takie jak: głośne dźwięki, jasne światło czy dotyk innych osób. To może sprawić, że będzie wycofywać się z sytuacji społecznych, unikać kontaktu wzrokowego lub unikać dotyku innych ludzi,
  • mogą pojawiać się trudności w interpretowaniu mowy ciała, gestów, mimiki twarzy i intencji innych osób. To może prowadzić do nieporozumień w kontaktach społecznych i utrudniać budowanie wspólnych relacji,
  • problemy z sensoryką mogą wpływać na zdolność dziecka do regulacji emocji. Młody człowiek może mieć trudności z radzeniem sobie ze swoimi emocjami, co może prowadzić do wybuchów złości, frustracji lub nadmiernego lęku. Takie reakcje mogą z kolei wpływać na relacje z innymi, szczególnie gdy inne dzieci nie rozumieją, dlaczego dziecko tak się zachowuje,
  • dzieci mogą mieć trudności z dostosowaniem się do nowych sytuacji społecznych. Zmiany w planach, nieznane miejsca czy nieoczekiwane bodźce sensoryczne mogą sprawiać, że dziecko czuje się niekomfortowo i przez to wycofuje się z interakcji.

    To są pojedyncze przykłady konsekwencji wyzwań sensorycznych dzieci w kontekście budowania zdolności społecznych. Ważne jest zrozumienie tych trudności, ich akceptacja i adekwatne wsparcie dziecka w rozwoju kolejnych umiejętności. Terapia przetwarzania sensorycznego jest kompleksowym podejściem terapeutycznym, które ma na celu pomóc jednostkom w integracji i regulacji informacji sensorycznych, aby poprawić ich funkcjonowanie w codziennym życiu. Jednak terapia taka niesie ze sobą szereg wyzwań, które warto rozważyć i zrozumieć.

    Wyzwania terapeutyczne

    Największym wyzwaniem w terapii, biorąc pod uwagę rozwój kompetencji społecznych i interpersonalnych, jest uwzględnienie indywidualnych potrzeb pacjentów. Każda osoba ma unikalne preferencje sensoryczne, poziom tolerancji i reakcji na bodźce. Terapeuci muszą dostosować swoje podejście i techniki terapeutyczne do konkretnych potrzeb każdego dziecka, aby wspierać je w rozwoju. Jest to dynamiczny proces mający miejsce „tu i teraz”. Zdolność do bieżącego regulowania dziecka przez terapeutę powinna stać się głównym priorytetem na spotkaniach.

    Kolejnym wyzwaniem jest współpraca w kierunku rozwoju komunikacji werbalnej dziecka. Terapia ta skupia się głównie na integracji bodźców sensorycznych, takich jak: dotyk, równowaga i propriocepcja. Jednak kompetencje społeczne i interpersonalne wymagają również efektywnej komunikacji werbalnej. Terapeuci powinni znaleźć równowagę między pracą nad aspektami fizyczności i jednoczesnym wspieraniem rozwoju umiejętności werbalnych, pamięci i wyobraźni, aby pacjenci mogli skutecznie komunikować się z innymi.

    Terapia często odbywa się w kontrolowanym środowisku sali terapeutycznej, ale celem jest przede wszystkim umożliwienie dzieciom funkcjonowania w codziennym życiu. Jednak transfer nabytych umiejętności do rzeczywistych sytuacji społecznych i interpersonalnych może być wyzwaniem. Terapeuci powinni zadbać o to, aby umiejętności, które młodzi ludzie rozwijają w trakcie spotkań, były praktyczne i zastosowalne w kontekście codzienności. Wymaga to pracy nad generalizacją umiejętności oraz współpracy z innymi. Warunkiem sukcesu jest systemowa praca w kontekście rodziny i szkoły czy przedszkola. 

    Kompetencje społeczne i interpersonalne wiążą się z umiejętnością regulacji emocji. W terapii sensorycznej ważne jest wspieranie pacjentów w nauce identyfikacji, rozpoznawania i regulowania swoich emocji w kontekście tych interakcji. Terapeuci pomagają dzieciom w rozwijaniu strategii adaptacyjnych i zdrowych mechanizmów radzenia sobie w relacjach z innymi na wspólnych zajęciach, przede wszystkim przez modelowanie własnych prospołecznych zachowań.

    Wspieranie indywidualnego podejścia do terapii sensorycznej dziecka

    Przeprowadzenie szczegółowej oceny sensorycznej u każdego pacjenta i następnie ciągła jej ewaluacja są podstawą do pracy. Terapeuci powinni zbierać informacje na temat preferencji sensorycznych, wrażliwości na bodźce, tolerancji oraz reakcji emocjonalnych związanych z tymi bodźcami. Można wykorzystać specjalistyczne narzędzia oceny, jak kwestionariusze i skale, ale równie ważne jest obserwowanie i słuchanie pacjentów oraz uwzględnianie ich opinii na bieżąco w toku spotkań.

    W trakcie terapii integracji sensorycznej terapeuci mogą dostosowywać bodźce sensoryczne, aby sprostać indywidualnym potrzebom pacjenta. Na przykład, jeśli pacjent jest nadwrażliwy na dotyk, terapeuta może stopniowo wprowadzać bodźce dotykowe, zaczynając od łagodniejszych i stopniowo zwiększając ich intensywność. Dostosowanie bodźców sensorycznych pomaga pacjentom rozwijać zdolność do regulacji i ich tolerancji.

    Wskazówki terapeutyczne

    Wprowadziłam system pracy, który umożliwia dzieciom swobodne i wygodne wyrażanie swoich potrzeb na zajęciach. Aby to osiągnąć, opracowałam kontrakt, który określa ramy naszej relacji i sposób komunikacji. W fazie początkowej spotkania regularnie przypominam o ustaleniach. Dzieciom pomaga możliwość swobodnego wyrażania swoich potrzeb, co pozwala im ćwiczyć umiejętność komunikacji osobistej i naukę obsługi swoich potrzeb. Niektóre dzieci mogą być niepewne takiego podejścia, szczególnie jeśli wcześniej nie były traktowane w ten sposób lub kojarzą kontrakt z systemem nagród i kar. Czasami dzieci mogą nieprawidłowo zrozumieć to podejście, myśląc, że wyrażanie swoich potrzeb oznacza robienie tego, na co mają ochotę i kiedy tylko chcą. W ta...

    Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem

    Przypisy

      POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI