Można znaleźć dowody badawcze ukazujące, że niemowlę i małe dziecko reagują na bodźce sensoryczne w istotny klinicznie i utrudniający im funkcjonowanie sposób i że jest to niezależne od innych zaburzeń neurorozwojowych i psychopatologicznych. Kliniczny sposób reagowania na dane bodźce może objawiać się nadmierną reaktywnością (np. zwiększone nasilenie reakcji, krótszy czas latencji, wolniejsza habituacja lub wolniejsze wyciszanie reakcji na bodziec), obniżoną reaktywnością (np. osłabiona reakcja, dłuższy czas latencji w odpowiedzi na bodziec) lub nietypowym reagowaniem polegającym na sensorycznym eksplorowaniu (np. lizanie przedmiotów niesłużących do jedzenia).
Nieprawidłowości sensoryczne muszą pojawić się w więcej niż jednej sytuacji (np. w domu, żłobku, innym otoczeniu) i mogą dotyczyć jednego lub więcej obszarów zmysłowych (dotykowego, wzrokowego, węchowego, słuchowego, przedsionkowego, smakowego, proprioceptywnego – zmysłu położenia stawów lub napięcia mięśni, introceptywnego – zmysłu odczuć z organów wewnętrznych). Niepowodzenie w przetwarzaniu informacji zmysłowych lub w reagowaniu na nie we właściwy dla wieku dziecka sposób wiąże się z problemami małych dzieci i ich rodzin.
Objawów tych nie można wytłumaczyć innymi zaburzeniami zdrowia psychicznego (np. zaburzeniami z deficytami uwagi i nadreaktywnością, zaburzeniem lęku uogólnionego, zaburzeniem ze spektrum autyzmu, zaburzeniami po stresie traumatycznym), ale mogą one występować z innymi zaburzeniami psychicznymi (z wyjątkiem zaburzenia ze spektrum autyzmu, w którym nietypowa sensoryczna reaktywność jest jednym z kryteriów w obszarze powtarzających się i ograniczonych zachowań).
Podczas prowadzenia oceny możliwych zaburzeń integracji sensorycznej u dziecka należy kierować się następującymi zasadami:
- Terapeuta powinien proponować dziecku zadania – zachęcać, ale nie zmuszać go do ich wykonywania.
- Powinien obserwować spontaniczną aktywność dziecka.
- U dzieci niewchodzących we współpracę powinien podążać za dzieckiem.
- Powinien obserwować reakcje dziecka na proponowane bodźce, ale także na te, które dziecko dostarcza sobie samodzielnie.
- Obserwować reakcje na polecenia terapeuty.
- Obserwować kontakt wzrokowy.
- Obserwować relacje z rodzicem (dziecko – rodzic, rodzic – dziecko).
- Sprawdzić możliwości motoryczne.
- Obserwować jakość ruchu dziecka.
- Ocenić modulację w obrębie poszczególnych zmysłów.
- Oceniać możliwości samoregulacji dziecka.
Podstawą oceny i zakwalifikowania dziecka jako funkcjonującego poza normami rozwojowymi jest znajomość prawidłowych norm rozwojowych dla danego wieku. U dziecka 3-letniego normy rozwojowe w poszczególnych sferach są następujące:
Rozwój motoryki dużej, małej koordynacji:
- dziecko kopie piłkę,
- wchodzi po schodach bez trzymania,
- zbiega z górki,
- chodzi do tyłu,
- rzuca oburącz piłkę do drugiej osoby,
- próbuje łapać rzuconą piłkę oburącz,
- turla piłkę,
- stoi 3–4 sekundy na jednej nodze,
- chodzi na palcach 5 kroków,
- potrafi podskakiwać kilka razy w miejscu,
- porusza się podskokami do przodu,
- próbuje wskakiwać obunóż,
- chodzi stopa za stopą po wąskiej linii,
- schodzi naprzemiennie po schodach, trzymając się poręczy,
- przeskakuje obunóż i konikiem przeszkodę 15-centymetrową,
- porusza się po drabinkach gimnastycznych krokiem naprzemiennym, przekładając ręce,
- sprawnie chodzi i biega, omijając przeszkody,
- podczas huśtania się wykonuje naprzemiennie ruch zginania i prostowania kolan,
- unosi rękę i nogę w bok bez znacznej utraty równowagi,
- w prawidłowy sposób (po wcześniejszym zaprezentowaniu) korzysta z przyborów gimnastycznych,
- potrafi odpowiednio zareagować na sygnały: słuchowy, wzrokowy, gest,
- potrafi krążyć rękoma (dziecko powyżej 3,5 lat).
Motoryka mała i samoobsługa:
- potrafi wycinać nożyczkami duże kształty,
- potrafi narysować linię poziomą, pionową, kropkę, krzyżyk, spiralę, koło,
- w prawidłowy sposób trzyma kredkę,
- nawleka koraliki,
- buduje wieżę z 10 klocków,
- zapina i odpina klamerki,
- dopasowuje przedmioty do kształtów,
- lepi z plasteliny proste figurki,
- samodzielnie posługuje się łyżką i widelcem, potrafi pić z kubka,
- potrafi odpiąć duże guziki i suwaki,
- potrafi rozebrać się samodzielnie i założyć niektóre części ubrań,
- potrafi nawlec duże korale na sznurek,
- potrafi klasyfikować ze względu na: wielkość, kształt i kolor,
- potrafi przewidzieć następujące po sobie zadania,
- potrafi rozpoznać związki przestrzenne: pod, na, za itd.,
- potrafi utrzymać uwagę na zadaniu w przedziale 5–15 minut.
Oceniając możliwe zaburzenia integracji sensorycznej u dziecka 3-letniego, można przeprowadzić obserwacje kliniczne w każdym z tych składowych zmysł...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
