Stymulacja za pomocą wibracji jest szczególnie efektywna w pracy z dziećmi z takimi zaburzeniami sensorycznymi jak nadreaktywność lub podreaktywność na bodźce dotykowe, a także w przypadkach problemów z równowagą i koncentracją.
POLECAMY
Sytuacja z gabinetu
Dziecko, lat 6, stymuluje się oralnie palcami, zabawkami oraz jedzeniem. Na bazie przeprowadzonej diagnozy stwierdzamy podreaktywność jamy ustnej. Zalecamy stosowanie szczoteczki elektrycznej. Pół roku później dziewczynka nadal się stymuluje, a z wywiadu dowiadujemy się, że szczoteczka nie pomogła.
Czemu wibracja nie pomogła?
Wróćmy do teorii. Wibracja jest bodźcem mechanosensorycznym, który działa na mechanoreceptory znajdujące się w skórze, stawach i tkance podskórnej. Działa poprzez aktywację ciałek Paciniego, Meissnera, Ruffiniego i Merkela, które odpowiadają na różne częstotliwości wibracji.
Ciałka Meissnera znajdują się głównie w górnej warstwie skóry właściwej oraz w warstwie naskórka. Występują głównie w nieowłosionej skórze na opuszkach palców oraz na powiekach. Reagują na częstotliwości w zakresie 20–50 Hz, w jamie ustnej – głównie w błonie śluzowej warg, języka oraz podniebienia.
Ciałka Paciniego, charakteryzujące się polami recepcyjnymi obejmującymi większe powierzchnie z centralną strefą maksymalnej wrażliwości bezpośrednio nad receptorem, są wrażliwe na częstotliwości 60–400 Hz. Przy 250 Hz wykrywają wibracje o amplitudzie zaledwie 1 mm, natomiast przy 30 Hz wymagają bodźców o znacznie większych amplitudach. Są to receptory szybko adaptujące się. Znajdują się głęboko w skórze właściwej zarówno skóry nieowłosionej, jak i owłosionej. Można je znaleźć w okostnej, torebkach stawowych, trzustce, innych narządach wewnętrznych, piersiach i narządach płciowych, a w jamie ustnej – w tkance podśluzówkowej (np. wokół zębów, w okolicy stawów skroniowo-żuchwowych).
Uwaga kliniczna
Myślę, że informacja o danych częstotliwościach i rozmieszczeniu tych ciałek ma szczególne znaczenie dla zrozumienia dzieci z spektrum (dlaczego niektóre nasze urządzenia od razu kierują w miejsca intymne).
Zakończenia Ruffiniego mają duże pole recepcyjne z centralną strefą maksymalnej wrażliwości i są pobudzane przez rozciąganie skóry w określonych kierunkach. Występują głównie w głębszych warstwach skóry i tkance łącznej w okolicach stawów, reagują także na bodźce termiczne związane z ciepłem. Działają przy niskich częstotliwościach (poniżej 50 Hz). Są to receptory wolno adaptujące się.
Receptory Merkela mają małe, wysoce zlokalizowane pole recepcyjne i są najbardziej wrażliwe na bardzo niskie częstotliwości (5–15 Hz). Występują w górnych warstwach skóry, w pobliżu podstawy naskórka, zarówno w skórze owłosionej, jak i nieowłosionej, czyli na dłoniach, palcach, podeszwach stóp oraz wargach.
W badaniu neurologicznym najczęściej używane częstotliwości to 256 Hz i 512 Hz. Takie częstotliwości osiągają kamertony. Badanie za pomocą kamertonów skierowane jest na czucie dotyku: lokalizacja, czas trwania albo przewodnictwo słuchowe: powietrzne lub kostne.
Parametry urządzeń
Spójrzmy teraz na dostępne na rynku urządzenia do wytwarzania wibracji.
Jeśli chodzi o najbardziej znane masażery, czyli świecące trójnogi, nie mogłam znaleźć, z jaką częstotliwością masują. Podejrzewa się, że przedział tych wibracji jest między 30 a 60 Hz, z najpopularniejszą około 50 Hz. Na stronach sklepów ze sprzętem do integracji sensorycznej można znaleźć jeszcze miniodpowiedniki takich trójnogów, które – jeżeli dobrze pamiętam – wibrują z częstotliwością 15 Hz. Osobiście stosuję masażer trójnóg z Decathlonu, który zgodnie z opisem ma częstotliwość 75 Hz. Dla porównania, szczoteczki elektryczne oscylacyjno-rotacyjne mają częstotliwość 40–146 Hz, przy czym dziecięce modele szczoteczek mają niższe wibracje. Natomiast soniczne szczoteczki elektryczne mają wibracje na poziomie 400–500 Hz dla dorosłych oraz 200–250 Hz dla dzieci. I tak płynnie przechodzimy do wibracji generowanej przez kamertony. W pracy gabinetowej...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
