Do gabinetu zgłosili się rodzice chłopca w wieku szkolnym, dokładnie ucznia drugiej klasy szkoły podstawowej, na polecenie nauczyciela. Równocześnie przeprowadzana była też diagnostyka w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Główne trudności chłopca to zwiększona stymulacja oralna oraz otwarta buzia. Jakie działania diagnostyczne zostały podjęte?
Dział: WARSZTAT TERAPEUTY
Dzieciom z ASD brak motywacji do nawiązywania kontaktów interpersonalnych, choć – jak wskazują wyniki badań – pojawia się u nich chęć tworzenia bliskich relacji. Holistyczne podejście do pomocy terapeutycznej, które uwzględnia zarówno wsparcie terapeutyczne dzieci, jak i ich rodziców, jest ważnym elementem do budowania więzi z innymi ludźmi. Jak je zorganizować i jakie są kluczowe elementy pracy?
Planując proces terapeutyczny dziecka, warto uwzględnić czynniki, które będą mogły ten proces wspomagać i podtrzymywać. Należeć do nich będą m.in. szeroko pojmowane środowisko, jego organizacja, osoby w najbliższym otoczeniu dziecka oraz optymalnie zaplanowane aktywności i zabawy. W przypadku dziecka z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego proces terapeutyczny zawiera kilka elementów składowych, które warto uwzględnić w terapii, nie wystarczy bowiem samo oddziaływanie terapeutyczne organizowane w specjalistycznym gabinecie.
Wibracje stanowią jeden z najpopularniejszych bodźców wykorzystywanych w terapii integracji sensorycznej. Dzięki aktywacji receptorów w skórze, takich jak: ciałka Paciniego, Meissnera, Ruffiniego i Merkela, wibracje wpływają na percepcję dotyku oraz propriocepcji. Zastosowanie wibracji w terapii integracji sensorycznej jest szerokie i obejmuje m.in. użycie masażerów wibracyjnych, takich jak: duże dedykowane połączone ze światłem podczerwonym, drobne trójnogi czy szczoteczki elektryczne albo masażery logopedyczne; poduszki i pluszaki wibrujące oraz platformy wibracyjne.
Głównymi odbiorcami terapii sensorycznej są dzieci z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego, spektrum autyzmu czy ADHD. Jest to też grupa dzieci, która często doświadcza objawów psychosomatycznych. Najczęstsze z nich obejmują objawy fizyczne, które mogą nie mieć wyraźnej przyczyny medycznej, takie jak: bóle brzucha, głowy czy mięśni.
W diagnozie dziecka nieodzowne jest holistyczne spojrzenie na jego trudności i wielospecjalistyczna współpraca. Bardzo często możemy bowiem zauważyć, że dziecko ma problem ze wzrokiem, słuchem, rozwojem mowy, ale również z prawidłową dystrybucją napięcia mięśniowego. Warto pochylić się nad tym ostatnim zagadnieniem. Trzeba zadać sobie pytanie, czym jest napięcie mięśniowe oraz jakie są konsekwencje obniżonego napięcia mięśniowego u dziecka. To pozwoli nam zrozumieć, jaki wpływ ma ono na rozwój dziecka i rozwój integracji sensorycznej.
Metoda integracji sensorycznej jest jedną z najnowszych całościowych metod terapeutycznych stosowanych u dzieci z różnymi opóźnieniami w rozwoju psychoruchowym, które w konsekwencji wpływają na powstawanie trudności w nabywaniu umiejętności szkolnych. Metoda ta wyróżnia się przede wszystkim dużym naciskiem na stymulację trzech podstawowych zmysłów rozwijających się najwcześniej i dojrzewających w pierwszej kolejności, takich jak: zmysł dotykowy, proprioceptywny oraz przedsionkowy.
Liczba bodźców, z którymi mamy obecnie do czynienia, jest bardzo duża. Powoduje to zmęczenie, trudności z radzeniem sobie z emocjami czy osłabienie koncentracji, pamięci i uwagi. Problem ten dotyczy zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Warto więc podejmować działania, których celem będzie praca nad usprawnieniem tych funkcji. Dzięki temu dzieciom łatwiej będzie się skupić na zajęciach szkolnych, zapamiętywać treści przekazywane przez nauczycieli czy planować działania podejmowane w czasie wolnym.
Zaburzenia integracji sensorycznej (SI) to stan, w którym układ nerwowy nieprawidłowo przetwarza bodźce zmysłowe, co wpływa na codzienne funkcjonowanie dziecka. Niektóre problemy dzieci z zaburzeniami sensorycznymi mogą dotyczyć nadmiernej lub niedostatecznej wrażliwości na bodźce, co powoduje trudności w ich przetwarzaniu. Może się to objawiać problemami z koncentracją, koordynacją ruchową oraz emocjonalnymi reakcjami na codzienne sytuacje, co może wpływać na naukę i interakcje społeczne.
W pracy z dziećmi z ASD kluczową rolę odgrywa wczesne wprowadzanie specjalistycznych programów edukacyjnych, które wdrażając odpowiednie skuteczne strategie terapeutyczne łagodzą zaburzenia procesu wczesnego uczenia się społecznego. Specjalistyczne interwencje stymulują proces uczenia się – skutkują zmianą zachowania, zmniejszeniem stopnia nasilenia objawów oraz poprawą funkcjonowania mózgu. Jedną z terapii wczesnej interwencji małych dzieci z ASD, której wpływ na zmiany w mózgu został udokumentowany w trakcie badań naukowych, jest ESDM (Early Start Denver Model). Jakie są jej kluczowe założenia?
Zajęcia z integracji sensorycznej to nie tylko ćwiczenia fizyczne, chociaż zajmują one zdecydowaną większość czasu naszej pracy i pozwalają wzmocnić napięcie posturalne, poprawić koordynacją wzrokowo-ruchową czy dostymulować układ proprioceptywny. Nie da się jednak ukryć, że o atrakcyjności naszych zajęć decydują również zabawy brudzące, które pozwalają nam usprawnić funkcjonowanie układu dotykowego. Jest to jeden z kluczowych zmysłów, dlatego też należy podejmować szereg zabiegów mających na celu pozytywne oddziaływanie na ten zmysł. W tym artykule zastanowimy się więc, jakie zabawy możemy proponować naszym małym pacjentom, jakie niosą one korzyści i w jaki sposób można je przeprowadzić.
W gabinecie terapeutycznym spotykamy dzieci z różnymi trudnościami. W wielu przypadkach kiedy trafia do nas dziecko starsze, od siódmego roku życia, rodzice zgłaszają pojawienie się u niego trudności szkolnych. Najczęściej wymieniają problem z koncentracją, z opanowaniem umiejętności czytania oraz pisania czy z zapamiętywaniem materiału i ponownym odtwarzaniem go na zajęciach.